Göç, öncelikle de Suriyeliler Türkiye için önemli bir konu haline geldi. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin Türkiye’ye gelişleri 11 yılı buldu. İlk iki yıl sınırda kamplarda iken sonra kentlerimizde Türkiye toplumu ile iç içe bir yaşam oluşturup ülkedeki günlük hayatın bir parçası haline geldiler. Halen Suriyelilerin kurduğu 15 binden fazla şirket var ve 100 bin civarında istihdam sağlıyorlar. İşgücü piyasasında 1 milyona yakın geçici koruma altında Suriyeli bulunuyor. Esnaf, sanatkar, serbest meslek olarak çalışan 100 binin üzerinde kişi var. İş gücünün büyük bölümü kayıt dışı ve güvencesiz çalıştırılıyor. Halen 770 bin okullaşan çocuk, Arapça okuma yazma bilmiyor ama Türkçe okuma yazma üzerinden eğitim görüyorlar. Türkiye’de 600 bin bebek doğmuş durumda. Üniversitelerde 40 bin öğrenci var. Yapılan bütün saha araştırmaları geri dönme eğiliminin yıllar içinde çok azaldığını gösteriyor. Yine, Suriye’deki iç çatışma çözülse bile yeniden inşasının çok zaman alacağı ve geriye dönüş için hemen uygun bir zeminin de yaratılamayacağını biliyoruz. Bütün bu veriler çok büyük bir çoğunluğun Türkiye’de kalıcı olacağını gösteriyor. Öte yandan konu Türkiye toplumu içinde önemli bir tartışma ve gerginlik alanı olma eğilimi gösteriyor. Gerçekçi stratejilerle bu konunun Türkiye’nin enerjisini tüketen bir toplumsal sorun alanı haline gelmeyecek şekilde yönetilmesi çok önemli hale geldi. Bunun da anahtarı çoğunluğun kalıcı olduğunu öngörerek stratejilerin buna göre düzenlenmesi, Türkiye toplumuna ve kültürüne entegrasyon ve sosyal uyumun sağlanması yönünde güçlü çabalar gösterilmesidir.
